BIOSPECTRON AB - ZWEDEN
OMEGAM - AMSTERDAM.
ATLANTIC UNIVERSITIES RADIOGENIC ISOTOPE FACILITY, 
MEMORIAL UNIVERSITY OF NEWFOUNDLAND - CANADA
GRONDVITAAL MILIEUTECHNISCH ONDERZOEK - PUTTEN
ANALYTISCH CHEMISCH MILIEU ADVIESBUREAU ACMAA BV- HENGELO
TAUW MILIEULABORATORIUM - DEVENTER.

Tributylfosfaat 1 en 2      PUREX  1en  2

Referenties en verwijzingen:
U.S. Department of Transportation, Federal Aviation Administration (FAA)
Headquarters, Department of the Army, USA
U.S. Department of Labour, OSHA Occupational Safety and Health Administration

Commentaren:
Dr. Leonard A. Dietz, kernfysicus, USA
Prof. dr. ir. J.J.M. de Goeij - Hoofd Radiochemie, TU - Delft
Dr. G. R. Davies - Hoofd Massaspectrometrie, VU - Amsterdam

Supplement                              - 2 -

De grote vraag:
NATUURLIJK OF VERARMD URANIUM?
 

I.  INLEIDING

Men mag het de overheid aanrekenen dat zij gezwegen heeft over het uranium 
in de constructie van de gecrashte en verbrande Boeing 747. Ook dat er niet 
direct is onderzocht of er bij hulpverleners sprake was van geconcentreerd 
uranium in de urine. Over de betekenis van de meetresultaten van het 
Zweedse laboratorium Biospectron vijf jaar na de ramp is zoveel twijfel 
opgeroepen, dat de Stichting Visie besloot langs andere weg zekerheid te 
verkrijgen.

Sailors sort blue-tipped depleted uranium MK-38 25mm machine-gun shells while another fires them out to sea in exercises at Shoalwater Bay. Notice the protective clothing and gloves.

Volgens diverse getuigen van de brandweer zijn een aantal kisten met blauwe projectielen gevonden in het wrak van de neergestorte Boeing in de Bijlmermeer Israël bestelt DU munitie in de USA

Die weg voerde naar Hangar 8 op Schiphol, waar direct na de ramp de resten 
van het vliegtuig waren gedumpt en lange tijd lagen opgeslagen. Daarin 
was ook 48 kilo verarmd uranium teruggevonden. Zou er na zoveel jaren nog 
achtergebleven stof in de Hangar gevonden worden, dat het bewijs kon leveren 
van de verstuiving en verbranding van geconcentreerd uranium-metaal?
 

II.  WAAROM IS HET VERSCHIL ZO BELANGRIJK?

De Amerikaanse kernfysicus dr. Leonard A. Dietz zegt er dit over:

"Er is een groot verschil in risico voor de gezondheid tussen natuurlijk 
Uranium en verarmd Uranium stofdeeltjes. Behalve in uraniummijnen komt 
uranium altijd in de bodem voor in een zeer zwakke concentratie van ongeveer 
1 deel per miljoen. Het is opgesloten in non-metallische vorm in mineralen en 
is chemisch vrijwel niet actief in milieu en lichaam.
Verarmd uranium daarentegen is als uraniumoxyde of metallisch uranium altijd 
in een chemisch hooggeconcentreerde staat en spontaan actief in lichaam en 
milieu. In uw stofmonsters gaat het om uraniumoxyde aerosoldeeltjes, die 
gemakkelijk opwaaien en ingeademd worden. Dit kan zeer gevaarlijk zijn."
 

III.  SPLIJTBAARHEID

De termen verrijkt' en verarmd' duiden helemaal niet op de intensiteit van de 
straling, maar op de splijtbaarheid van het materiaal. U238 is niet splijtbaar, 
U235 wel. Maar het bevat een heel geringe hoeveelheid [0.72 %] splijtbaar U235. 
Het Ultra-Centrifuge procede in Almelo is een van de methoden, waarmee de 
verhouding U238 / U235 ten gunste van het splijtbare U235  gewijzigd wordt. 
Het resulteert in een relatief kleine hoeveelheid verrijkt' Uranium238 met 
meer U235 en een grote hoeveelheid - voor kernenergiecentrales onbruikbaar 
-  verarmd metallisch Uranium238 met minder U235 [~0.20 %]. Dit afvalprodukt 
van de nucleaire industrie is echter levensgevaarlijk. Het is 
hooggeconcentreerd radiologisch giftig. Het tast het immuunstelsel in het 
lichaam aan en is op termijn kankerverwekkend. 

Supplement                              - 3 -
 

IV.  STRALING

De engelse term Depleted Uranium' (DU) wekt de indruk alsof het leeggehaald' 
is en dat het daarom een ongevaarlijk restproduct zou zijn met lage straling. 
Niets is minder waar. Ook aan de nederlandse benaming Verarmd Uranium' is 
die misleidende betekenis gehecht. Vanwege de radiologische alfa-, beta- en 
gamma-contactstraling is bij inademing of inslikken van verarmd 
uraniumpartikels de gevaarsfactor zo ver boven het toelaatbare, dat een 
wat lagere straling niets uitmaakt. Vergelijk het met elektrische hoogspanning:
het maakt geen verschil of je gedood wordt door 360.000 Volt of de helft 
daarvan. Er is medisch niet zoveel verschil met het inademen van een deeltje 
van het kunstmatige element plutonium-metaal of uranium-metaal .
 

V.  VERBRANDING EN VERSTUIVING 

Stel u voor u leeft in een land waar overheid en gezondheidsdiensten de 
opvatting huldigen, dat asbest geen vezeltjes heeft die ingeademd kunnen 
worden. Welke kans op adequate behandeling hebben dan de slachtoffers? Is 
het zo in Nederland gesteld met de uraniumslachtoffers, waar de Minister 
van Volksgezondheid de Tweede Kamer voorhoudt dat "verarmd uranium
laag-radiotoxisch is" en acute long-schade uitgesloten kan worden?
 

VI.  AL BIJ 1 KILO URANIUM...

Bij een gemiddelde partikeldiamater van 2,5 micron, een soortelijk gewicht 
van Uranium (U) van 19, en Uraniumoxide (UO2) van 11 leert een eenvoudige 
berekening, dat bij verbranding van 1 kilo Uranium circa 6x10 tot de 12e deeltjes UO2 
vrijkomen. ( 6 x  10 000 000 000 000 , een astronomisch aantal dus )

ZES BILJOEN. 400.000 per hoofd der bevolking in Nederland. Niet teruggevonden 
verarmd uranium varierend van 152 kg,  of officieel 227 kg of volgens 
Boeing's leverancier Nuclear Metals Inc. (tegenwoordig heet de fabriek Starmet)
1337 kg.
Elke Boeing  747 uit die tijd (1978) bevat 1500 kg uranium metaal, ongeveer
300 kg. in de staartvlakken en 1200 kg in de vleugels.

Het betekent dus op z'n minst 60 miljoen partikels per persoon.

Elk van deze minuscuul kleine deeltjes Uraniumoxide, met een doorsnede van 
2,5 duizendste millimeter, geven in het lichaam een hoogenergetische, 
radiologische contactstraling af van 170 Rem per jaar! Dus 1000x de in de 
wet stralingsbescherming vastgelegde limiet voor kunstmatige, radiologische 
straling van 170 milliRem per jaar. 

Partikels van 5 micron diameter, dus met 8x het volume, oefenen bij ingestie 
op het omliggende celweefsel een straling uit van 8000x die norm. Deeltjes van 
10 micron diameter 64000x. Door de extreem hoge contactstraling heeft elk 
deeltje in het lichaam de potentie tot kankerverwekkende mutaties in de 
omliggende weefsels en cellen.

En wat mens en milieu betreft, tot tientallen kilometers in de windrichting 
verwijderd van de rampplek. Verarmd uranium met een soortelijk gewicht van 
19 resulteert bij verbranding in uraniumoxyde partikels, nog altijd 11x 
zo zwaar als water. Alles wat bij verbranding opstijgt, komt uiteindelijk
weer naar beneden en besmet mensen, dieren, gewassen, water en bodem.

I n de Verenigde Staten heeft dr. Leonard Dietz vastgesteld dat op 16 km van
een uraniumfabriek deeltjes verarmd uranium waren te meten. Ongetwijfeld
kunnen via de hogere luchtlagen deze deeltjes rondom de wereld gaan en op
elke willekeurige plek neerdalen. Hieruit wordt verklaard dat het aantal
doden door kanker sinds 1945 wereldwijd exponentieel is toegenomen.

Dr. Rosalie Bertell, een Canadese statistica en mathematica, bewijst dat
minimaal 1,3 miljard slachtoffers (doden en genetisch misvormden) zijn
gevallen als gevolg van 70  jaar contamineren door de nucleaire industrie.
Atoombommen. lekkages, explosies en branden. Ook "normaal" werkende
atoomcentrales geven radioactieve stoffen af zoals krypton-gas, tritium en
diverse andere radionucleïden.

Supplement                              - 4 -
 

VII.  VEEGMONSTERS UIT HANGAR 8: DE STILLE GETUIGEN

Met grote haast, reeds de dag na de ramp zijn de wrakstukken van het 
verongelukte vliegtuig van de rampplek verwijderd en gedumpt in KLM Hangar 8 
op Schiphol, of in containers naast de hangar. 
[Overigens, reeds op de dag na de ramp zijn volgens getuigen ook daar 
onbekende mannen in beschermende witte pakken en gezichtsmaskers begonnen de 
vliegtuigresten te doorzoeken.] 

Het storten van de vliegtuigresten en afval van de rampplek veroorzaakte grote 
stofwolken in en rondom de hangar nummer 8. Op veegmonsters van het neergedaalde 
stof heeft de Stichting Visie in binnen- en buitenlandse laboratoria van naam 
wetenschappelijk onderzoek laten verrichten omtrent de samenstelling. Via 
massaspectrometrisch onderzoek en isotopenscheiding gaven deze stille getuigen 
hun geheimen prijs.
 

VIII.  MEETRESULTATEN URANIUMGEHALTE

Allereerst heeft de Stichting Visie zich gewend tot BIOSPECTRON in Zweden 
om het uraniumgehalte te bepalen van dit stof. Het resultaat is significant: 
14,4 mg/kg; vergeleken met het gehalte natuurlijk uranium 
van 0,5 ... 0,6 mg/kg in onbesmette Bijlmermeergrond, gemeten door het 
Amsterdamse laboratorium OMEGAM, 27 maal zoveel!
 

IX.   ISOTOPENSCHEIDING

Maar, gaat het inderdaad om verarmd uranium? Daarop moest isotopenscheiding 
het antwoord geven. Bij 0.72 % U235 is er sprake van natuurlijk uranium. 
Daarentegen duidt elk lager percentage op verarmd uranium. Om economische 
redenen wordt het verrijkingsproces be‰indigd als U235 in het verarmde 
uranium is gedaald tot 0.20 %. 

Omdat Biospectron niet over de apparatuur voor isotopenscheiding beschikt, 
werd de opdracht daartoe verleend aan twee andere laboratoria:

ATLANTIC UNIVERSITIES RADIOGENIC ISOTOPE FACILITY, MEMORIAL UNIVERSITIES OF 
NEWFOUNDLAND in CANADA en OMEGAM in AMSTERDAM.

Bij het schrijven van dit verslag was van Atlantic het resultaat nog niet 
binnen omtrent het uraniumgehalte  in het veegmonster uit Hangar 8. 
Wel, in een zeer gedetailleerd rapport, de isotopenscheiding. 
[Meetverslagen in BIJLAGEN F.G.H].
 

Uraniumgehalte:         Isotopenscheiding:   BIOSPECTRON                            14.4 mg/kg              ---   ATLANTIC UNIVERSITIES         12.8 mg/kg              0.25 % U235    OMEGAM                                     13.1  mg/kg             0.24 % U235

De met isotopenscheiding gevonden waarden zijn iets hoger dan 0.20 %, 
wat er op duidt dat zich in het stofmonster ook enig natuurlijk uranium 
bevindt.
 

Supplement                              - 5 -
 

X.  COMMENTAREN

Uiteraard bevat het gemeten gehalte uranium in het veegstof ook natuurlijk 
uranium. Hierover zegt kernfysicus Leonard A. Dietz in zijn commentaar:

"De Omegam analyse U235/U238  = 0.0024 komt overeen met een verhouding van 
ongeveer 1 mg/kg natuurlijk uranium vermengd met 12.2 mg/kg verarmd uranium. 
Met andere woorden, de 14.4 mg/kg gemeten door Biospectron is daar volledig 
mee in overeenstemming.".

[Zie BIJLAGE K voor het traject dat Dietz volgt in zijn analyse van 
de resultaten]. 

Prof. dr. ir. J.J.M. de Goeij - Hoofd Radiochemie Technische 
Universiteit - Delft:
"De gevonden waarden bewijzen dat de stofmonsters verarmd uranium 
bevatten in een relatief hoog gehalte."

Dr. G.R. Davies - Hoofd Massaspectrometrie Vrije Universiteit - Amsterdam: 
"De wetenschappelijke betekenis van deze uitkomsten sla ik hoog aan. 
Het verdient algemene bekendheid, dat het gaat om verarmd uranium dat in 
de atmosfeer is verstoven."

XI.  GEZONDHEIDSKLACHTEN - PATIENTEN

Bij het AMC en de Stichting Visie zijn via de meldpunten samen ca.1000 
aanmeldingen binnengekomen. Maar dat is misschien maar het topje van de ijsberg. 
Leden van de reguliere Brandweer zijn na hun eerste inzet bij de ramp 
merendeels teruggekeerd naar hun kazernes. De Vrijwillige Brandweer is echter 
meestal veel langer blootgesteld geweest aan de uitstoot van schadelijke 
stoffen en leden van deze categorie vertonen de ernstigste ziekteverschijnselen. 
Hetzelfde doet zich voor bij personeel uit Hangar 8. 

Bij uraniumbesmetting kan het jaren duren voordat de gevolgen zich doen kennen. 
Het immuunstelsel wordt meestal het eerst aangetast. Het kan lang duren voor 
zich kanker manifesteert. Gezien reeds betrekkelijk kort na de ramp artsen 
werden geconfronteerd met ongewone gezondheidsklachten van betrokkenen, kan 
dit duiden op een hoge graad van besmetting, die niet noodzakelijkerwijs 
(alleen) zijn oorzaak vindt in verarmd uranium.

De onder III.3 genoemde radio-actieve stofwolk van onzichtbare, giftige 
deeltjes verarmd uraniumxyde heeft zich in de zuidwestelijke windrichting 
steeds verder en wijder uitgebreid via Amstrerdam, Reigersbos, Abcoude, 
Amstelveen naar Leiden, Den Haag en Rotterdam. De intensiteit van besmetting 
is op afstand uiteraard minder dan in de onmiddelijke omgeving van de rampplek. 
Maar omdat zelfs één radio-actief deeltje in het lichaam al riskant is, vraagt 
dat toch om aandacht.
 

XII. CHEMISCH ONDERZOEK VEEGMONSTER HANGAR 8

Parallel aan het verarmd uraniumonderzoek vond uitgebreid chemisch onderzoek 
plaats op veegmonsters uit Hangar 8. Drie laboratoria zijn daarbij 
ingeschakeld:
 

Supplement                              - 6 -
 
 

GRONDVITAAL MILIEUTECHNISCH ONDERZOEK - PUTTEN

ACMAA BV ANALYTISCH CHEMISCH MILIEU ADVIESBUREAU - HENGELO

TAUW MILIEULABORATORIUM - DEVENTER

De analyses hebben betrekking op niet minder dan 121 chemische elementen en 
verbinding. Vele daarvan registreerden onder 5 mg/kg., maar een aantal 
produkten gaven waarden te zien, die ver uitgaan boven het toelaatbare. 
 

XIII   ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Afhankelijk van de aard (damp. nevel e.d.) en de concentratie gelden strenge 
voorschriften met betrekking tot blootstelling daaraan, beschermende kleding 
en/of maskers, arbeidsduur. KLM werknemers uit Hangar 8  en bewakers die 
inmiddels aan ernstige ziekteverschijnselen lijden, verklaren dat door hun 
werkgever daar geen rekening mee is gehouden.
 

De chemische analyses vermelden waarden voor onbekende verbindingen' van  resp. 10, 30, 40, 70, 70, 100, 150, 150 en 300 mg/kg.  Andere hoge waarden betreffen: weekmakers als Dibutylftalaat 33 mg/kg, Benzylbutylftalaat 43 mg/kg,  Bis(2-ethylhexyl)ftalaat (DEHP) 230 mg/kg en  Tributylfosfaat* 200 mg/kg Olieachtige Alifatische koolwaterstoffen 6100 mg/kg.

Zowel de OSHA Chemical Sampling Information van het U.S. Department of Labour 
als de Nederlandse dokumentatie noemen voor elk de toelaatbare waarden, 
gezondheidsrisico's en beschermende maatregelen. Dag in dag uit waren en 
zijn werknemers en huurders in Hangar 8 hieraan blootgesteld. Van tenminste 
70 mensen is bekend dat zij sindsdien gezondheidsklachten hebben.
*Tributylfosfaat staat op de IAEA-lijst van voor Israël verboden stoffen 
omdat deze stof essentieel is bij de extractie van Plutonium239 uit
afgewerkte reactorbrandstof. In het nucleaire complex Dimona is
dit het procédé waar Israël gebruik maakt van Tributylfosfaat voor
het kernwapenprogramma (PUREX) zie kader. Israël bezit ongeveer 200 atoombommen,
waarvan enkele waterstofbommen. (Vanunu) De ontstekers van de laatste bommen
bestaan uit zeer zuiver (99,9%) plutonium, die ook te gebruiken zijn als 
'kofferbommen' met een explosief vermogen van ongeveer 10 ton TNT.
Waarschijnlijk was de explosie van 12 oktober 2002 op Bali zo'n 'kofferbom'
omdat diverse personen compleet verdampt zijn. Dat gebeurt alleen
bij nucleaire explosies.

XIV.  FAA CIRCULAIRE

20 december 1984 verzond de Federal Aviation Administration (FAA) van het U.S. 
Department of Transport circulaire 20-123 aan alle officiële 
luchtvaartinstanties - in Nederland de Rijksluchtvaartdienst - over te treffen 
veiligheidsmaatregelen bij ongelukken met vliegtuigen en helikopters, die 
uitgerust zijn met verarmd uranium in de balansgewichten.

Daarin lezen we onder meer: "Als deeltjes worden ingeademd of ingeslikt kunnen 
deze chemisch giftig zijn en ernstige, langdurige bestraling van inwendig 
weefsel tengevolge hebben" - "Bij onderzoek contact geheel, althans zoveel 
mogelijk te vermijden" - "Handschoenen, oogbescherming en ademmasker zijn 
vereist" - "Volg de voorschriften  van de fabrikant over hanteren van verarmd 
uranium".

Bij navraag over deze circulaire bij de Rijksluchtvaartdienst kreeg de 
Stichting Visie ten antwoord dat die circulaire "ergens in de onderste la lag".

Supplement                              - 7 -
 

XV.  BRANDWEERVOORSCHRIFTEN VERARMD URANIUM

TB-1300-278 - 20 september 1990 en 21 juli 1996 van de Headquarters, U.S. 
Department of the Army, Washington D.C. is een gedetailleerd Technisch 
Bulletin, primair gericht op calamiteiten met tanks, die uitgerust zijn met 
bepantsering uit verarmd uranium, en hun uraniummunitie.61 De Nederlandse 
overheid zal zeker ook over deze voorschriften brandbestrijding beschikken. 

Maar die informatie is niet alleen van belang voor het leger. Van de blus- en 
veiligheidsvoorschriften die specifiek betrekking hebben op verarmd uranium 
vermelden we uit dit bulletin:

* alleen bovenwinds de vuurhaard benaderen;
* bij gebruik van water neveltechniek toepassen;
* blussen met nat schuimmengsel;
* vuurhaard smoren met droog poeder of koolzuur;
* veilige afstand tegen uraniumbesmetting bovenwinds 400 meter;
* verwijdering van de wrakstukken en opruimingswerkzaamheden moeten door zo min 
  mogelijk personeel worden verricht; 
* Zij dienen gekleed te zijn in beschermende overalls, handschoenen, rubber 
  laarzen, overlappende hoofdbedekking, gezichtsmasker met perslucht- of 
  zuurstofbeademing; mouwen, broekspijpen en halsopeningen dienen met ducttape 
  luchtdicht te worden afgeplakt;
* voor het verlaten van het besmette terrein moet het personeel van kleding 
  wisselen en ontsmet worden;
* besmette slachtoffers dienen in lakens te worden gewikkeld en afgevoerd;
* alle besmette kleding, resten, vuil, bluswater e.d. dient als radioactief 
  afval te worden behandeld.
 

Het moet de overheid worden aangerekend dat brandweer en andere hulpdiensten 
in Nederland niet uitgebreid zijn geinformeerd over de bijzondere 
veiligheids-maatregelen die bij nucleaire calamiteiten dienen te worden 
getroffen en dat het personeel zonder adequate bescherming en meetapparatuur
haar gevaarlijke taak moest vervullen.
 

XVI. VERVANGING URANIUM DOOR WOLFRAAM

Mag men nog langer tolereren dat militaire- en burgerluchtvaartuigen waarin 
nucleair afval als balansgewichten is gemonteerd over ons land vliegen en 
van onze luchthavens gebruik maken? Wolfraam heeft dezelfde soortelijke 
massa van 19 g/cm3 als uranium en het levert geen gevaar op voor 
onderhouds-personeel en bevolking omdat het niet radio-actief en niet
pyrofoor is.
 

                                *****

Stichting Visie
Amsterdam, 15 september 1998

J.H. de Jonge
A. Schmidt Apol

ISBN 90-804478-1-1
Paieren versie: prijs 25 gulden

SE&O
 

Naschrift:

Hangar-9

Inmiddels is in april 1999 door Stichting Visie ook geconcentreerd uranium 
gevonden in Hangar-9 die een eindje verderop staat op Schiphol-oost. Als 
het daar zo duidelijk meetbaar is, betekent dat, dat het verbrande uranium 
zich verspreidt over Schiphol en de omliggende woonwijken van Amstelveen 
met alle gevolgen voor de gezondheid van de bewoners van die woonwijken.
De halfwaardetijd van de straling van die deeltjes is 4.5 miljard jaar.
Zelfs na die tijd kunnen mensen nog ziek worden omdat nog maar de helft 
van de straling is uitgewerkt.

Schoonmakers

Hangar 8 schijnt 3 maal schoongemaakt te zijn nadat de vliegtuigresten waren
verwijderd. De vraag is: wat is er met het schoonmaakafval gebeurd, en hoe
staat het met de gezondheid van de werknemers van het schoonmaakbedrijf?
Zijn ze geruisloos afgevoerd in de WAO?

Krijgen deze schoonmakers ook het 'post-traumatische-stress-syndroom' (PTSS)
opgeplakt door de KLM Arbo-Services?
Vervolgens is het gebouw in alle stilte gesloopt in oktober 2000, waar is het
bouwafval gebleven en droegen de slopers stofmaskers?

Radio-activiteit van uranium

Al in 1550 was het bekend van de zilvermijnen van Jachymov in de
Bohemen dat mijnwerkers vroeg stierven aan de z.g. 'Bergkrankheit'.
Ioniserende straling

Pas in een rapport van William F. Bale van 14 maart 1951, dat werd 
gepubliceerd in juni 1980 (!) in 'Health Physics' werd onomstotelijk bewezen 
dat vanaf het begin van de nucleaire wapenwedloop de stralingsnormen voor
uranium in de mijnen met een factor 190 werd overschreden. Met deze erfenis
worden werknemers en bewoners in de Bijlmer en Hangar-8 geconfronteerd. 
De normen zijn nog steeds honderden malen te hoog.
Voor alfastraling is geen norm aan te geven.
(Ioniserende straling, enkele medische aspecten, de Jonge-JH, 14 juni 1988)

Top

 STICHTING VISIE
hoofdpagina